Met hart en ziel schreven enige honderden Nederlanders over hun land van water, dijken en dammen, sluizen en stuwen, bruggen, tunnels en noemt u maar op. Kortom: over Nederland als waterland. Wie waren deze Nederlanders die, bewust of onbewust, zoveel informatie voor het nageslacht hebben vastgelegd? Inderdaad: "vastgelegd", want velen van hen waren geen SCHRIJVERS. Ingenieurs zijn geen schrijvers, ze rapporteren aan opdrachtgevers of vakgenoten; journalisten zijn geen schrijvers, ze brengen verslag uit aan hun lezers; leraren ... enzovoort. Sommigen hebben schrijverstalent, anderen hebben er de grootste moeite mee maar hebben op hun eigen manier wetenswaardige feiten verwoord en hebben al schrijvende ook iets van zichzelf in hun werk gelegd. Hoe het ook zij, het gaat hier om alle auteurs van Nederlandse literatuur op het gebied van Nederland als waterland en we noemen hen daarom kortweg: waterschrijvers.
Dit Biografisch Woordenboek van Waterschrijvers is ontleend aan WATERSCHRIJVERS, WIE schreef WAT over Nederland als waterland? door J.D. van der Tuin. De schrijver en medewerkers van Nieuw Land dragen zorg voor periodieke aanvullingen van deze reeks.
Lijst van referenties en afkortingen | Disclaimer
(Amsterdam 6 dec. 1792 - Gorinchem 21 maart 1857), onderwijzer, lexicograaf. Was boekhandelaar te Leeuwarden en Gorinchem. Verzorgde een uitvoerige beschrijving van ons land in het Aardrijkskundig woordenboek der Nederlanden (13 dln., 1837-1851). Ook kreeg hij grote bekendheid door zijn aanzet tot de uitgave van het Biographisch woordenboek der Nederlanden (21 dln., 1852-1878). Op waterstaatkundig gebied schreef hij o.m. Beschrijving van den Krimpenerwaard en den Lopikkerwaard (1847; facsimileherdruk: 1968). Zie ook: A.de Geus. Ref.: NBW1, WP3, WP7. (vdt001)
«
(Hoorn 7 mei 1866 - Hoevelaken 25 okt. 1939), econoom, bankier. Bezocht in Hoorn de HBS en studeerde in 1885 af aan de Openbare Handelsschool te Amsterdam. Was van 1889 tot 1934 in dienst van de Nederlandsche Handel-Maatschappij te Jakarta, sinds 1913 als president. Heeft zich in hoge mate verdienstelijk gemaakt voor de Nederlandse economie, in het bijzonder voor handel en scheepvaart. Schreef o.m. Rapport over de kanalisatie van West-Friesland (1922). Ref.: BWN2, GVN, PKN, WP7. (vdt002)
«
(roepnaam: Marten; Meppel 12 feb. 1929 - Idaard 13 juni 1989), ingenieur. Werkte, nadat hij in 1955 als civiel ingenieur was afgestudeerd aan de TH in Delft, enige jaren bij het WL. Hier deed hij modelonderzoek naar de golfbelasting op de schuiven van de Haringvlietsluis: Tangentiale belasting van de segmentschuiven van de uitwateringssluis in het Haringvliet (1960). Sinds 1960 werkte hij bij de PWS van Friesland, de laatste jaren als hoofdingenieur. Hier schreef hij: Voorlopig rapport waterafvoer en ontzilting van Frieslands Noordwesthoek (1963).(vdt002a)
«
(Vlissingen 8 feb. 1937 - Groningen 11 apr. 2013), geograaf, leraar, publicist. Groeide op in Leeuwarden, doorliep daar de Gem. HBS en studeerde in 1964 af als sociaal geograaf aan de RUG. Werkte in Groningen als leraar aardrijkskunde en bij Wolters-Noordhoff als freelance cartograaf aan de Bosatlas. Sinds 1959 zeer gedreven promotor en beoefenaar van het wadlopen. Was in 1965 medeoprichter van de Waddenvereniging, vele jaren eindredacteur van Waddenbulletin en sinds 1977 hoofdredacteur van Noorderbreedte. Schreef van 1961-2012 talloze artikelen over het Noord-Nederlandse landschap, in het bijzonder over de Wadden en redigeerde enkele baanbrekende boeken waaronder: Het Waddenboek (met J.D. Buwalda en L.M.J.U. van Straaten; 1964) en Waddenzee, natuurgebied van Nederland, Duitsland en Denemarken (met W. Joenje en N. van Leeuwen-Seelt; 1976).(vdt002b)
«
(Pati N.O.I. 2 dec. 1878 - Monte Carlo 5 aug. 1962), ingenieur, geoloog. Ondernam, na zijn studie mijnbouwkunde aan de TH in Delft, verschillende geologische exploratie- en karteringsexpedities, zoals de Midden-Celebes expeditie in 1909-1910. Was sinds 1922 hoogleraar in de geologie aan de UvA. Publiceerde in de periode 1906-1960 onder meer: Nederland`s Boschprovincie; een studie over de drooglegging van de Waddenzee (1953). (vdt002c)
«
(Amsterdam 23 april 1867 - Velp 28 jan. 1924), onderwijzer, schrijver. Redacteur van enkele kindertijdschriften, schrijver van vele kinderboeken, leesboekjes voor het basisonderwijs en het onsterfelijke lied Holland, ze zeggen: je bent maar zo klein. Zijn beste werk is Veertien dagen op een ijsschots (1898), over de hachelijke tocht van drie Durgerdammer vissers op een op drift geraakte ijsschots in de Zuiderzee. Ref.: LNL, WP7. (vdt003)
«
(Adorp 25 maart 1804 - Groningen 22 okt. 1876), medicus, leraar. Studeerde geneeskunde in Groningen en promoveerde aldaar in 1828. Vestigde zich als arts in Groningen en schreef, met zijn studievriend R.Westerhoff, Natuurlijke historie der provincie Groningen (1839). Zijn grote belangstelling voor natuur en geschiedenis resulteerde voorts in o.m. Aloude staat en geschiedenis des vaderlands (1847) en De Dollart of geschied-, aardrijks- en natuurkundige beschrijving van dezen boezem der Eems (met G.A.Venema; 1855; in 1979 heruitgegeven door de Landelijke Ver. tot Behoud van de Waddenzee). Was van 1842 tot 1865 leraar aan de landhuishoudkundige school te Haren. Ontving in 1850 van de Universiteit van Groningen een eredoctoraat in de wis- en natuurkunde. Ref.: BNE, GE, H.O.Feith. Levensschets van Dr. Gozewinus Acker Stratingh (1877), NBW3, NGE. (vdt005)
«
(Den Bosch 12 dec. 1760 - Rotterdam 7 feb. 1843), advocaat. Vestigde zich, na zijn studie rechten en promotie aan de Universiteit van Utrecht, in 1779 als advocaat in Den Bosch. Was van 1782 tot 1795 stadssecretaris van Den Bosch. Vestigde zich in 1807 als advocaat in Utrecht waar hij van 1811 tot 1820 kantonrechter was, waarna hij verhuisde naar Rotterdam. Maakte naast zijn beroep diepgaande studie van letterkunde en geschiedenis. Schreef o.m. Over den Dommel (1800). Ref.: NBW1. (vdt005a)
«
(Opmeer 12 sep. 1919 - Zeist 23 apr. 2011), ingenieur, hoogleraar. Werkte van 1935 tot 1979 bij verschillende directies van RWS in functies oplopend van leerling tekenaar tot hoofdingenieur. Studeerde in 1970 af als civiel ingenieur aan de TH in Delft. Was van 1973 tot 1979 hoofd van de Waterloopkundige Afdeling van de Deltadienst. Van 1979 tot 1984 was hij hoogleraar waterbouwkunde aan de TH in Delft, waar hij in 1992 een eredoctoraat ontving. Van zijn weinige publicaties noemen we: Maas-Rijnverbinding; een verkennende studie naar mogelijke scheepvaartverbindingen tussen de Maas en de Rijn alsmede naar effecten daarvan (met A. Ferguson en J. Stuip; 1985). Ref.: Dertien maal Delta (1981) p16; LW 1992 n5 p20-23; Technisch Weekblad (14 april 2007) p6-7. (vdt005b)
«
(Amsterdam 17 dec. 1875 - Amsterdam 31 aug. 1959), historicus, archivaris. Studeerde biologie aan de UvA, werkte als ambtenaar van het Gemeente Archief van Amsterdam en maakte levenswerk van de geschiedenis van zijn geboortestad: Zeven eeuwen Amsterdam (6 dln.; 1944-1950). Verder schreef hij: Catalogus van Amsterdamsche plattegronden (1935) en Van vissersdorp tot wereldstad (1954). Ref.: WID5-6. (vdt005c)
«
(Wier 1 mrt. 1864 - Berlikum 22 okt. 1943), landbouwer, schrijver. Pionier van het landbouwhuishoudonderwijs in Friesland en vele jaren bestuurslid van de Friesche Maatschappij van Landbouw. Schreef enkele artikelen, gedichten en het bekende boek Van den mond der oude Middelzee (2 dln.; 1934-1940). Ref.: EF.(vdt005d)
«
(roepnaam: Hans; Den Helder 5 mei 1907 - Hilversum 13 juni 1997), militair, schrijver. Aanvankelijk opgeleid tot reserveofficier en sinds 1930 beroeps artillerieofficier, laatstelijk in de rang van luitenant-kolonel. Vanaf september 1960 tot zijn pensionering in 1967 korpscommandant op het hoofdkwartier van de Generale Staf, tevens commandant staf van de Bevelhebber der Landstrijdkrachten. Schreef in de periode van 1957-1992 over verschillende militaire onderwerpen, in het bijzonder over gedenktekens en monumenten. Over Nederland als waterland schreef hij: Land aan water; gedenktekens betreffende onze eeuwigdurende strijd (1987). (vdt005e)
«
(schrijversnaam: Wybe Jappe Alberts; Amsterdam 25 aug. 1900 - Voorst 14 april 1987), historicus, hoogleraar. Studeerde rechten en geschiedenis te Utrecht en Amsterdam en was daarna werkzaam bij justitie in NOI. Promoveerde in 1950 te Groningen en was van 1960 tot 1970 bijzonder hoogleraar te Utrecht in de interregionale geschiedenis, in het bijzonder van middeleeuws Oost-Nederland en West-Duitsland. Schreef o.m. De waterwolf getemd; over geschiedenis en volksleven van de Haarlemmermeer (1969) en De Nederlandse Hanzesteden (1969). Ref.: C.A. van Kalveen Jappe Alberts 70 (1970). (vdt006)
«
(Wirdum 28 mrt. 1902 - Den Haag 8 dec. 1966), jurist, politicus, staatsman. Was, na zijn studie rechten aan de RU in Groningen, van 1933 tot 1937 werkzaam bij de Provinciale Griffie en bij de Provinciale Bibiotheek van Friesland. Schreef in die tijd: Leeuwarden door de eeuwen heen (1935). Was van 1937 tot 1952 lid van de TK en van 1952 tot 1958 minister van Verkeer en Waterstaat. Installeerde, 20 dagen na de stormvloedramp van 1 februari 1953, de Deltacommissie. Ref.: LW 1967 n1 p42. (vdt006a)
«
(Helvoirt 12 okt. 1826 - Haarlem 31 juli 1908), leraar. Was schoolhoofd op het eiland Marken en nadien leraar aan de Rijkskweekschool te Haarlem. Naast enkele novellen en cartografisch werk, schreef hij leerboeken en monografieën van Nederlandse eilanden en steden w.o. Het eiland Marken en zijne bewoners (1853). Daarna volgden de eilanden Wieringen (1855), Ameland (1856), Schiermonnikoog (1856), Texel (1856), Vlieland (1857) en Urk (1857); van enkele verschenen herdrukken. Ref.: NBW2, WP3. (vdt007)
«
(Middelstum 1 sep. 1930 - Emmeloord 27 okt. 2000), ingenieur. Werkte, na in 1955 als civiel ingenieur te zijn afgestudeerd aan de TH in Delft, van 1957 tot 1994 bij het WL, van 1968 tot 1985 als hoofd van de afdeling Hydrodynamica en Morfologie. Deskundige op het gebied van slibtransportmechanismen in kustwateren en estuaria. Schreef onder meer: Morfologisch onderzoek Noordelijk Deltabekken (4 dln., 1988). Ref.: WL-Intern 2000 n105 p9. (vdt007a)
«
(Harderwijk 9 juli 1817 - Badhoeve 1 febr. 1885), landbouwkundige, burgemeester. Na zijn studie rechten, letteren en landbouwkunde stichtte hij de modelboerderij Badhoeve in de Haarlemmermeer en was enige tijd burgemeester van die gemeente. Schreef o.m. Het Haarlemmermeer (1857), De droogmaking van het Haarlemmermeer (1857), Een oud plan van doorgraving van Holland op zijn smalst (1872) en Opmerkingen over het in 1877 ingetrokken wetsontwerp tot droogmaking van het zuidelijk gedeelte der Zuiderzee (1877). Ref.: AWN3, EF, NBW1, P.H.Schröder Van bruisend water tot ruisend graan (1955), A.van der Vet Vergeten voorman; leven en werken van Mr. J.P. Amersfoordt den pionier van de Haarlemmermeer (1947), WVG. (vdt008)
«
(Kollum 30 jan. 1845 - Kollum 27 febr. 1899), notaris. Wijdde zich aan de Friese geschiedenis, gaf genealogische studies en biografieën uit en schreef o.m. De Lauwerszee, nagespoord in hare wording, haren omvang en hare verschillende bedijkingen (1881). Ref.: DWF3, EF, NBW1. (vdt009)
«
(Lemmer 30 dec. 1821 - Lemmer 18 nov. 1885), bestuurder. Was mededirecteur van de verzekeringsmaatschappij Woudsend en sinds 1882 burgemeester van Lemsterland. Schreef Beschouwingen over het belang van eene kanaalverbinding Groningen-Gorredijk-Heerenveen-Lemmer, n.a.v. een ontwerp kanaalverbinding Blokzijl-Groningen van de heer B. Prakken (met F.O. Sleeswijk; 1868). (vdt009a)
«
(roepnaam: Henri; Middelburg 22 feb. 1919 - Middelburg 19 dec. 2002), onderwijzer, schrijver. Was van 1943-1970 onderwijzer in het r.k. lager onderwijs in Middelburg. Kreeg vooral bekendheid als schrijver van boeken voor jonge kinderen (waaronder de verhalen van Pietje Puk). Verder schreef hij voor het r.k. lager onderwijs een aardrijkskunde- en een geschiedenismethode. Vermeldenswaard is het door Wim den Hollander geïllustreerde boek Veertig eeuwen scheepvaart (1955) (vdt009b)
«
(Utrecht 14 okt. 1774 - Woudenberg 16 juli 1843), advocaat, burgemeester. Was advocaat te Utrecht, later burgemeester van die stad. Schreef veel over waterstaatsrecht en over de Gelderse Vallei, o.m. Proeve over den ouden loop der rivier de Eem en den vroegeren toestand der landstreek aan hare boorden gelegen (1832). Zie ook: J.J.Dodt van Flensburg. Ref.: NBW1.(vdt010)
«
