Zaterdag 14 mei 2022
De AWN Nederlandse Archeologievereniging - Afdeling Flevoland nodigt iedereen uit voor het bijwonen van een serie lezingen in het kader van de tentoonstelling “Ice-Age Flevoland: van nijlpaard tot Neanderthaler”
Programma:
“Ice Age Flevoland: van nijlpaard tot Neanderthaler”
Het opgespoten zand uit de zandputten van het IJsselmeer vertelt een spannend verhaal. Lagen uit een ver verleden worden aangesneden. Het geeft ons een verrassende inkijk in de fauna en het klimaat tot wel 150.000 jaar terug. We vinden fossiele resten van uitgestorven dieren van warmte minnende dieren uit een warm interglaciaal en koude minnende dieren uit de laatste ijstijd. Ook op sporen van menselijke activiteiten worden besproken. Het blijkt dat Neanderthalers het gebied van de IJssel en IJsselmeer gedurende lange tijd hebben bewoond.
“Doggerland Bovenwater: wat gebeurde er met de bewoners van een verdrinkend landschap?”
In wat nu de zuidelijke Noordzee is, ontstond vanaf het einde van de laatste ijstijd, zo'n 20-duizend jaar geleden, een uitgestrekt landschap waarin dieren en mensen onder wisselende omstandigheden leefden. Dit landschap, dat nu als Doggerland bekend staat, veranderde echter drastisch als gevolg van klimaatverandering en zeespiegelstijging. De vraag is wat deze grootschalige veranderingen in de loop der tijd hebben betekend voor de jager-verzamelaars die er hun 'thuis' van hadden gemaakt. In een door NWO gefinancierd project, 'Resurfacing Doggerland' is een groep onderzoekers nu bezig om hier een beeld van te krijgen. In deze lezing zal een inkijk gegeven worden in wat we in het project willen bereiken en zullen enkele eerste resultaten gepresenteerd worden.
“De Zee van het Eem: van Muizenkeutel tot Walrushapjes”
Het Eemien, de voorlaatste ijstijd, is in de 19de eeuw over het voetlicht gekomen door de ontdekking van warmteminnende mariene schelpen en slakken die Pieter Harting in boringen bij Amersfoort aantrof. In 1875 introduceerde hij de term Eemien voor de afzettingen waarin deze faunas voorkwamen. Rijke faunas zijn gevonden op spuitterreinen rond Amsterdam, Haarlem, Purmerend en Almere. Ook zijn fraaie Eemien faunas gevonden op stranden in Zeeland en op de Wadden en in de laatste decennia rond zandopspuitingen van de Maasvlakte en de zandmotor.
Maar de Eem fauna blijkt een complex te zijn, waarvan warmte minnende onderdelen slechts het oudste onderdeel zijn. Nieuw onderzoek aan boringen materiaal wijst er op dat er meerdere warme en koude fases zijn geweest in de laatste tussenijstijd. Zo hebben we aanwijzingen gevonden voor hele koude faunas waarin de boreale Astartes leefde, het favoriete hapje van de Walrus. Maar ook gematigde faunas die sterk lijken op de faunas van het Holoceen.
In deze lezing zal de landschapsontwikkeling in de zuidelijke Noordzee op grond van de fossiele schelpen en slakken rond de laatste tussenijstijd geschetst worden.
“Bosolifanten in oostelijk Doggerland: Wat waren dat voor kolossen?”
Bij infrastructurele werkzaamheden in het IJsselmeergebied zijn een heleboel fossiele zoogdierresten tevoorschijn gekomen. Onderzoek heeft ons geleerd dat veel van deze skeletresten moeten worden toegeschreven aan een warmte minnende fauna uit het laatste interglaciaal, een tussenijstijd. Een van de grote dieren is de zogenoemde bosolifant, een groot en zwaargebouwde uitgestorven olifantensoort, gekenmerkt door zijn bijna rechte slagtanden. De botten van deze bosolifant laten zich onderscheiden van andere ijstijdkolossen zoals de wolharige mammoet. In deze voordracht neemt de spreker het gehoor mee in de wereld van dit fascinerende warmte minnende ijstijdzoogdier die uit Europa bekend is. In het bijzonder gaat hij in op de fossiele resten die uit het IJsselmeergebied, toentertijd het oostelijke deel van Doggerland, tevoorschijn zijn gekomen.
Aanmelden voor 14 mei kan via awn@batavialand.nl
Raad het gewicht van het bovenstaande bot uit de expositie “Ice Age Flevoland” en maak kans op een echte bovenkaaks kies van een wolharige Mammoet welke +-50.000 jaar geleden leefde! Doe mee met een reactie op dit bericht en maak kans op deze prachtige prijs aangeboden door North Sea Fossils.
Het bot, een bovenbeen van een uitgestorven Bosolifant (+-120.000 jaar oud) is in het echt te bewonderen in de tentoonstelling “Ice Age Flevoland – Van nijlpaard tot Neanderthaler”
Bekijk hier de actievoorwaarden
