Nationale Archeologiedagen

Flevoland neemt in de archeologie een bijzondere plaats in.
Als aangewonnen land uit zee is dit gebied vooral bekend als scheepskerkhof. Maar de bodem bevat ook talloze schatten uit een veel verder verleden, zoals uit de prehistorische Swifterbantcultuur.

Tijdens de Archeologiedagen op 18 en 19 juni besteden we volop aandacht aan de Flevolandse bodemschatten en het belang van archeologie.

Zaterdag 18 juni

  • 13.00 uur Rondleiding depots
  • 14.30 - 14.45 uur  Marcel Niekus - Korte lezing "Het wassende water"
  • 15.00 - 15.45 uur  Marcel Niekus - Uitgebreide lezing "Het wassende water"
  • 16.00 uur Rondleiding depots
Zondag 19 juni

    • 13.00 uur Rondleiding depots
  • 14.30 - 14.45 uur  Dick Mol - Korte lezing "Moderne Mammoetjagers en klimaatsveranderingen"
  • 15.00 - 15.45 uur  Dick Mol - Uitgebreide lezing "Moderne Mammoetjagers en klimaatsveranderingen"
  • 16.00 uur Rondleiding depots

De korte lezingen vinden plaats bij het open depot, de lange in de ontginningszaal.
Ook de ArcheoHotspot is op beide dagen geopend.

Achtergrondinformatie:
Zaterdag 18 juni - ‘Het wassende water’ door Marcel Niekus.

De invloed van de Holocene zeespiegelstijging op de Steentijdbewoning van Nederland.

In het begin van het Holoceen, zo tussen 9.000 en 6.000 v.Chr., verdwijnt ‘Doggerland’, een enorme landmassa die Groot-Brittanië en het Europese continent met elkaar verbond, geleidelijk onder de golven van wat nu de Noordzee is. Dat proces van verdrinking was van grote invloed op het leven van de mesolithische mens in Noordwest-Europa, onder meer door het verdwijnen van jachtgronden en het kleiner worden van territoria. Tijdens de lezing zal worden ingegaan op wat archeologische vondsten ons vertellen over die ingrijpende gebeurtenis en hoe jager-verzamelaars omgingen met veranderende omstandigheden.

Afb. Een vuurstenen afslag afkomstig uit ‘Doggerland’, opgespoten op de Zandmotor voor de kust bij Ter Heijde. Foto: Willy van Wingerden

Zondag 19 juni - "Moderne Mammoetjagers en klimaatsveranderingen: De Noordzee als schatkamer voor Paleontologie en Archeologie" door Dick Mol.

De wolharige mammoet is natuurlijk het bekendste symbool van het IJstijdvak. Maar dat noordwest Europa in het IJstijdvak ook bewoond werd door wolharige neushoorns en sabeltandkatten is minder bekend. Ja, ze bewoonden de laagvlakte tussen de Britse Eilanden en Nederland. Resten daarvan worden met grote regelmaat gevonden. Ja, van de bodem van de Noordzee waar toentertijd de delta’s van de Maas, Rijn en Theems zich verspreidden over een groot gebied inclusief het IJsselmeer was de zogenoemde mammoetsteppe van Doggerland.

Van de mammoetfauna die ooit die laagvlakte tussen de Britse Eilanden en Nederland bewoonde, zijn veel verschillende dieren en de vegetatie bekend. En dat dankzij intensieve samenwerking met de visserij in de Noordzee van vandaag de dag. Maar ook burgerwetenschappers hebben hun steentje bijgedragen.

Naast dierlijke resten zijn er ook veel aanwijzingen dat de mens deel uitmaakte van deze mammoetfauna en het nog een hele tijd heeft uitgehouden tot dat circa 8.000 jaar geleden de Noordzee zijn huidige zeespiegelstand bereikte.

In deze voordracht zal naast de paleontologie uitgebreid aandacht geschonken worden aan de archeologie, ofwel de aanwezigheid van de mens in dit deel van noordwest Europa. Ook de mens maakte onderdeel uit van de mammoetsteppe. Voor het eerst zullen vele steentijd artefacten waaronder prachtige vuistbijlen getoond worden die afkomstig zijn van verschillende plaatsen van de Noordzee en ook vondsten uit de bodem van het IJsselmeer. Enkele van deze plaatsen zijn met enige zekerheid als een site aan te merken, een woonplaats van Neanderthalers daar waar nu de Noordzee is.

Foto: Dick Mol met bot op volle zee

Naast de lezingen zijn er in de middag rondleidingen door het Provinciaal Depot en Maritiem depot en zal de ArcheoHotspot open zijn. Voor kinderen zullen zandtafels met kinetisch zand bij de receptie worden gezet, waar kinderen botjes, vuursteen en aardewerk kunnen opgraven.

Rondleidingen depots

Op zaterdag 18 juni en zondag 19 juni zijn er om 13:00 uur en 16:00 uur rondleidingen in het Maritiem en Provinciaal depot.

In het Maritiem depot liggen topstukken die (nog) niet in Batavialand te bezichtigen zijn. De collectie bestaat uit ca. 38.000 archeologische vondsten uit scheepswrakken, die gevonden zijn in Flevoland en op andere plekken in Nederland. Zoals het wrak van een 17e-eeuws beurtvaarder, dat is gezonken op de Zuiderzee met allerlei interessante spullen aan boord. Ieder stuk, groot of klein, heeft zijn eigen verhaal. Conservator Joran Smale vertelt hier graag over. De rondleiding is gratis.

Ook het provinciaal depot is te bezoeken. Het provinciaal depot bevat de complete archeologische geschiedenis van Flevoland, van prehistorie tot WO II. Archeoloog Koen Blok neemt je mee in dit depot en kan boeiend vertellen over de dingen die in het depot bewaard worden.

Wijzigingen voorbehouden.